Vrijzinnig (2) - reacties

De redactie van de Helling heeft drie commentatoren uitgenodigd om een reactie te geven: publicist en emeritus-hoogleraar J.A.A. van Doorn; de nieuwe directeur van het wetenschappelijk bureau (en ex-ambto) Bart Snels; en PvdA-ster (en oud-GroenLinkser) Jet Bussemaker.

Van Doorn prijst de genuanceerdheid van Halsema, maar vindt dat het betoog te vroeg komt – we staan, zegt hij, aan het begin van een omwenteling want de conservatieve revolutie is nog maar net begonnen. Hij vergelijkt dit tijdsgewricht met dat aan het begin van de twintigste eeuw, waarbij conservatieven en liberalen weliswaar grommend maar toch, meewerkten aan een stelsel van sociale voorzieningen omdat ze bang waren voor een opstand van horden kansarmen. Dat leidde tot een overmaat aan staatsdenken, dat decennialang duurde. En nu, vindt hij, is iedereen bang voor een opstand van de islam en de migranten.
Dat leidt tot een overmaat aan hard optreden, en ‘eigen volk (cultuur) eerst’.

In zekere zin gaat deze vergelijking mank. Ik geloof dat Links nu heel wat meer in huis heeft om de tegenstellingen tussen islam/migtanten en 'ons'te verzoenen dan de conservatieven indertijd. Sterker; uiteindelijk heeft links met haar nadruk op tolerantie en diversiteit het economische gelijk aan hear zijde (zie eerder posting)

Bart Snels vindt het jammer dat Halsema terugschikt voor de reacties op de term links-liberalisme. Hij vindt het lijken op belletje trekken: nu staat Halsema om de hoek van de straat te wachten op wie er open doet: boze Groenlinksers of triomfantelijke VVD-ers. En krijgt eigenlijk alweer spijt: ze rept nu van vrijzinnig links.
Veel kritiek op zo'n stuk komt neer op “er staat niets over…” en dat roept Snels ook: er staat niets over markt. Links zou kritisch moeten zijn over markt, in plaats van wantrouwend. Helemaal gelijk. Net zoals we kritisch moeten zijn over de verzorgingsstaat, in plaats van die met hand en tand te verdedigen, schrijft Halsema: we moeten erkennen dat die participatie niet heeft bevorderd.
Snels is overigens als econoom en de nieuwe directeur van het WB de aangewezen persoon om GroenLinks in dezen op de kaart te zetten, en ik hoop van harte dat hij dat gaat doen.

Er staat niks over gemeenschap en over de communitarische agenda, schrijft Jet Bussemaker. Wat doen we met het pleiten voor sociale gemeenschappen als vehikel voor zelfontplooiing? En (heel voorspelbare kritiek): alles wat Halsema schrijft, vooral de stukken over emancipatie, vindt de PvdA ook. Jaja, maar niet als het over migranten gaat geloof ik.