Taboe op praten over kernenergie na Japan onzinnig

Eerder betoogden Kos en Van Gelder dat GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren de situatie in Japan 'misbruikte' om te pleiten voor een referendum over kernenergie. Zij sloten zich daarmee aan bij opmerkingen van Diederik Samsom, die stelde dat dit niet het moment is voor een discussie. Ik vrees dat Kos en De Gelder, en ook Samsom, een beetje naïef zijn. Rechts heeft de neiging te pas en te onpas zaken taboe in politieke debatten te verklaren. En ze begint nu ook al links voor te schrijven waar ze wel of niet over mag praten. Zo ook over kernenergie.

Het komt de kernenergielobby begrijpelijkerwijs nu eventjes niet uit om het over kernenergie te hebben, dus roept ze dat het 'uit piëteit' even niet mag. PvdA-er Diederik Samsom en ook Kos en De Gelder gaan daar ten onrechte in mee. Want als we ons vanwege een vaag geformuleerde 'piëteit' taboes laten aanpraten, waar leidt dat dan toe? Zou het verstandig zijn geweest om 'uit pieteit met de slachtoffers', niets te zeggen over het volstrekt verwaarloosde watermanagement en de aan nalatigheid grenzende slechte hulpverlening na orkaan Katrina? Zodat vervolgens, de criticasters de mond gesnoerd, Bush zou hebben kunnen doen alsof er niets aan de hand was?

Jammer, pech, zo'n orkaan, kan gebeuren, kan de president ook niks aan doen. Maar dat er vele malen meer slachtoffers vielen dan nodig was, en dat de overheid haar plicht zwaar verzaakt had, dat was wellicht niet meer aan het licht gekomen. En als het wel aan het licht was gekomen, was het inmiddels ondergesneeuwd door ander nieuws, want de urgentie was er af. Bush had derhalve geen enkele druk meer ervaren om iets te verbeteren aan de wijze waarop dijkbewaking en de hulpverlening bij rampen plaatsvindt. Kortom: wie zwijgt op het moment dat het ijzer heet is, stemt toe. En heeft later minder poot om op te staan en minder zeggingskracht. Het is nogal duidelijk dat dat inderdaad is waar de kernenergie-lobby op uit is.

In Japan zelf wordt momenteel ook openlijk getwijfeld over kernenergie. En dat is niet zo vreemd. Als er één ding is dat de ramp in Japan laat zien, is het wel dat de ernst van ongelukken door de kernenergie-industrie wordt verzwegen en gebagatelliseerd. Niet alleen Tepco maakt zich daar zeer frequent aan schuldig, maar dichterbij ook bijvoorbeeld Urenco, net over de grens in Duitsland. De kernenergielobby en -industrie hebben er doodeenvoudig geen belang bij dat incidenten openbaar worden. Dus worden die liever verzwegen.

Er lijkt hier sprake te zijn van een structureel probleem: uitbaters van kerncentrales hebben er geen belang bij om incidenten bekend te maken, en doen dat dus ook minder, doen het met vertraging, of bagatelliseren en verzwijgen incidenten. Maar wij zijn voor wat betreft veiligheid en volksgezondheid wel afhankelijk van diezelfde uitbaters. Verontrustender is het nog, wanneer blijkt dat de overheid simpelweg onvoldoende kennis en ervaring in huis heeft om de bedrijven te controleren, zoals belangrijke overheidsfunctionarissen afgelopen zaterdag in de Volkskrant stelden. Dan is er sprake van een structureel probleem in de wijze waarop we de energievoorziening op het gebied van kernenergie vormgeven - een probleem, dat zich juist in Japan nu in alle hevigheid voordoet. Het lijkt mij niet verstandig om dát ook nog onder het tapijt te laten moffelen. Afgezien nog even van dat eh, kleine probleempje met dat afval.

Deze column verscheen eerder op Joop.nl