Waarom GroenLinks gaat winnen.

Wat een uitdagende titel voor zo'n blogje. Hoezo, GroenLinks gaat winnen? Dat is toch al een tijdje niet gebeurd? Maar toch, ik heb er een goed gevoel bij.

In campagnetijd wordt er van alles geroepen, dat weten we. Natuurlijk wordt in de GroenLinks campagne (zie twee postjes naar beneden) de peiling van Maurice de Hond geciteerd, waarin wordt voorspeld dat GroenLinks twee, misschien wel drie zetels haalt. Momenteel heeft de partij er twee en behoud daarvan, terwijl het aantal zetels dat Nederland in totaal mag kiezen omlaag gaat van 27 naar 25, dat is feitelijk al winst.

Die peiling is overigens niet helemáál uit de lucht gegrepen. Een groot aantal partijen hebben - het referendum over de Europese Grondwet nog in het achterhoofd- gekozen voor een Eurokritische, zo niet anti-Europese koers. Ook de partijen die toendertijd campagne voerden vóór Europa, zoals de VVD en de PvdA. Beide partijen voelen de hete adem van hun populistischer concurrenten in de nek: Rutte van de PVV, en Bos van de SP.


VVD en PvdA gaan niet goed. En gaat dat nu werken? Rutte maakte deze week met het tolereren van Holocaust-ontkenning een uitglijder van jewelste, die hij vóór de verkiezingen niet meer recht kan breien. Maar ook de PvdA helpt het niet, om zich nu opportunistisch Eurokritisch te tonen. De kiezer blijkt namelijk alweer van gedachten veranderd, en is -wellicht vanwege de crisis- positiever over Europa geworden. En de PvdA-stem blijkt nu naar de twee partijen te gaan die zich al die tijd al positiever toonden over Europa: D66 en GroenLinks. Daarbij komt, dat mensen die negatief zijn over Europa, de neiging hebben om maar helemaal niet te gaan stemmen, terwijl Eurofielen natuurlijk wel gaan. Dat kan de uitslag een extra duwtje geven.

Themanummer Waterstof over de crisis. Die analyse stemt zeker positief voor de te verwachten verkiezingsuitslag van GroenLinks. Maar er is nog iets anders, deze dagen, dat me hoop geeft. De afgelopen weken was ik bezig met het maken van een speciaal themanummer voor de Waterstof. Waterstof is de nieuwsbrief van de progressieve denktank Waterland, ooit opgezet om de zogeheten 'linkse leegte' te vullen. Welnu, die 'linkse leegte', zo die er ooit was, is inmiddels flink gevuld. En hoe snel kan het politieke speelveld omslaan: als gevolg van de financiële crisis is het neoliberalisme inmiddels van de kaart verdwenen. Desalniettemin: in tijden van crisis blijkt het niet mee te vallen om milieu en ontwikkelingssamenwerking op de agenda te houden. De eerste reactie van veel mensen -ook van Wouter Bos bijvoorbeeld- is 'Milieu? Ontwikkelings-samenwerking? Nu even niet, nu moeten we even banken redden'. Maar het helpt niet om je blik te vernauwen in een crisis: je maakt het bouwwerk als het ware alleen maar wankeler en je werkt de volgende crisis alweer in de hand.

Strategieën voor duurzaamheid. Mede-redactielid Daan Spaargaren en ik gingen dus de afgelopen weken op zoek naar mensen die ons iets konden vertellen over het politiek-maatschappelijk klimaat en het draagvlak voor duurzaamheid. Bankiers, ontwikkelingswerkers, economen schreven over wat volgens hen de strategie zou moeten zijn. Uiteindelijk kregen we een Waterstof die helemaal over de crisis ging en bijna stuitend optimistisch was.

Femke Halsema over de crisis. Bij die zoektocht wilde ik ook de mening van een politicus. Femke Halsema is dan een nogal voor de hand liggende persoon, en ik vroeg haar om een interview (hier de PDF). No problem dus op een mooie lentedag zaten we op het Plein, met verse jus en mijn opname-apparaatje op tafel. Af en toe spraken voorbijgangers Femke aan en drukte ik even op de pauze-knop.
In dat interview was Femke veel optimistischer dan ik. "Nu heb ik toch al niet zo veel aanleg voor pessimisme", zei ze, en wees op een aantal tekenen van verandering: het aantreden van Obama natuurlijk. "Sarkozy huurt Amartya Sen en Stiglitz in om een rapport te schrijven over een ander groeimodel en ‘gelukseconoom’ Richard Layard raakt in zwang. Dat alles wijst wel op een verandering van het politiek-wetenschappelijke discours," vond ze.

We hadden het over het interview dat Femke een tijdje terug had met top-econome Noreena Hertz over de crisis. Hertz verkondigt al een tijd het einde van wat zij het 'Gucci-kapitalisme' noemt: de drang (of dwang) om steeds méér te consumeren. "Mensen zijn het hyper-consumentisme moe", zei Femke. "Ik denk dat er in de hoofden van mensen iets aan het gebeuren is. Mensen worden voorzichtiger en stellen zich meer vragen. De behoefte aan verandering is heel sterk."
We vielen even stil en keken elkaar aan. Onderhuids is de verandering al bezig, en eigenlijk groter dan je nu aan de oppervlakte ziet. En je kunt nog niet goed in woorden aangeven waar het hem in zit.
"Ja", zei Femke.
"Ja", zei ik.

Daarom dus.


Update: GroenLinks staat bovenaan in aantal gegeven adviezen bij de Stemwijzer. De verdeling van de stemadviezen van de Stemwijzer na 579.288 adviezenis: 1. #GroenLinks met 15,32%; 2. #D66 met 15,29% en 3. PVV met 13,71%. Bij mijn weten, alsmede volgens David Rietveld en anderen, heeft GroenLinks nog nooit bovenaan gestaan bij de stemwijzer.