Doe die regeringsdeelname maar een andere keer.

Nu het niks meer gaat worden tussen CDA en SP - en je kunt, denk ik, zeker het CDA verwijten dat ze het net eens serieus heeft willen proberen, komen er andere varianten in zicht. En de partijtop van GroenLinks zou de partijtop van GroenLinks niet zijn als ze niet nadachten over regeringsdeelname. Onlangs sprak ik met een GroenLinkser die daar een fervent voorstander van was. Het belangrijkste argument: het zou de profilering van GroenLinks ten goede komen.

Voorwaarden. Ik was verbaasd door dat gebrek aan kennis der Europese geschiedenis. Zowiezo betaal je regeringsdeelname vaak met behoorlijk wat zetels. Maar regeringsdeelname kan voor Groene partijen alleen positief uitpakken als niet alleen het maatschappelijk klimaat welwillend is, maar ook als de coalitie overwegend of geheel links is.

Alleen over links. De Duitse Grünen regeerden redelijk succesvol in de twee regeerperioden durende coalitie samen met de SPD: tijdens de eerste regeerperiode slaagden ze er bijvoorbeeld in atoomenergie uit te faseren. Eén van de belangrijker redenen voor het welslagen van Bündnis 90/ Die Grünen was de populariteit van staatsman Joschka Fischer. Overigens deed een visum-affaire hem de das om. Ook de Finse Groenen regeerden zeven jaar - in een coalitie met de sociaal-democraten. In Frankrijk en Italië werd kort geregeerd in een coalitie met dezelfde samenstelling.

Maar zodra de coalitie meer rechtse elementen krijgt, wordt het moeilijker. Kijk bijvoorbeeld naar onze Belgische vrienden. De groene patij Agalev, later omgedoopt tot Groen!, moest haar deelname in de liberaal-socialistische-groene coalitie bekopen met al haar zetels bij de senaats- en parlementsverkiezingen van 2003. Waarom? Omdat de impopulaire beslissingen van een dergelijke coalitie de kleine linkse partij het eerst worden aangerekend, en omdat je als meest linkse partner het minst van je agenda gerealiseerd krijgt.

Geen spilpositie. De mogelijke coalitie en je plaats erin is al één ding. Aan die simpele voorwaarde is in Nederland al niet voldaan. Een links kabinet lukt niet, tenzij een zeer brede en lichtelijk wankele coalitie. En in een coalitie met CDA en PvdA heeft GroenLinks geen spilpositie en kan makkelijk worden ingeruild voor de ChristenUnie.
Bovendien weten we dat Jan Peter Balkenende het CDA weg heeft gestuurd van de traditionele positie als middenpartij en het liefst een neo-liberale agenda volgt. Hij geeft de voorkeur aan een kabinet met een rechtse meerderheid. Met zo'n premier moet je dus zeker niet regeren.

Het gure politieke klimaat. Tenslotte moet je constateren dat de verkiezingsuitslag vooral een overwinning liet zien van conservatieve partijen: de anti-moslimpartij Wilders, de anti-Europese, de communautaristische SP die pleitte voor een Canon der Nederlandse Geschiedenis, die al een immigratie-stop voorstond voordat Fortuijn dat deed. Dan moet er ook een regering gevormd worden die juist die punten weerspiegelt.
GroenLinks is één van de uitgesproken progressieve partijen: internationaal, multicultureel, duurzaam. GroenLinks in de regering willen helpen is momenteel dus een lichtelijk wereldvreemd initiatief. Ik zou zeggen: Get real.