Minder regels -kuch.

Afgelopen zaterdag lanceerde de Volkskrant een onderzoek dat aantoont dat bouwbedrijven veel (te veel) winst maken op het bouwen in Vinexlokaties. Bouwbedrijven kopen landbouwgrond op voordat er een bouwbestemming op komt (à laten we zeggen, 6 euro per vierkante meter) en wachten totdat er een bouwbestemming op komt: hoppa, 300 euro de vierkante meter. Op dat moment zijn de bouwbedrijven alleen bereid de grond nog aan de gemeente te verkopen als ze zelf de huizen mogen bouwen. En wat voor huizen worden dat? Lucratieve dure woningen natuurlijk, geen sociale woningbouw. En zeker geen publieke voorzieningen als scholen, speeltuinen etcetera. Dat moet de gemeente maar betalen. De gemeente op haar beurt staat niet sterk. In Nederland mag de eigenaar van de grond bepalen wat erop komt: die hoeft niet te concurreren. Van openbare aanbestedingsprocedures is dus geen sprake. Bouwbedrijven beschouwen overheid en publieke zaak van oudsher geloof ik als iets dat je vooral een poot moet uitdraaien.

Buitenproportionele winsten.
De bouwbedrijven behalen met deze activiteiten woekerwinsten. De bouwkosten zijn de afgelopen tien jaar met 20 procent gestegen, terwijl de verkoopprijzen zijn verdubbeld, rekent de Volkskrant ons voor. De prijsverdubbeling van een nieuwe woning naar 300 duizend euro is slechts voor 30 duizend euro te verklaren door duurdere materialen of de loonstijging van bouwvakkers. De andere 120 duizend euro steken de bouwers annex grondbezitters in eigen zak. Vandaar dat onderzoeksbureau OTB van de TU Delft onlangs constateerde dat in Vinexwijken ‘buitenproportionele’ winsten worden behaald.
Wat daar nog bij komt, is dat de eigenaar van de grond niet alleen bepaalt wat erop komt maar ook in welk tempo wordt gebouwd. Een beetje schaarste is goed voor de prijs, dat hebben de bouwers ook wel begrepen. De positie van de bouwbedrijven is daarom ook één van de belangrijkste redenen voor de verstopte woningmarkt.

Woekerwinsten, woningschaarste en schame publieke voorzieningen. Je zou dus denken, met Vereniging Eigen Huis, dat die sterke positie van grondbezitters in geval van grond met een bouwbestemming moet worden verzwakt en die van de gemeenten versterkt. Die kunnen zich dan hard maken voor diversificatie van de te bouwen woningen en voor meer publieke voorzieningen.
Dat vindt de NVB helemaal niet. Die vindt gewoon dat er 'meer bouwgrond' moet komen. Dan 'komt er meer concurrentie', vindt de NVB. De belangenvereniging voor projectontwikkelaars Neprom, daarentegen, vindt dat 'knellende regelgeving' moet worden afgeschaft. Eisen voor luchtkwaliteit en energiezuinigheid van woningen vertragen de bouw, vindt Neprom. Pardon?

Ah, het vrije-ondernemers-stokpaardje. Minder regels, zeker. Maar niet die regels afschaffen die je woekerwinsten bezorgen die ten koste gaan van ons allemaal.