Oorlog in Libanon (2)

Aanvallen tot 16 juli, kaartje New York Times
(klik voor grotere versie)

Elke ochtend maak ik een rondje langs de kranten om te kijken hoe het met Libanon is. En elke ochtend blijkt het verder geëscaleerd. Gister beschoot Israël een busje met mensen die wilden vluchten uit hun grensdorp. Twintig mensen, meeste kinderen, kwamen om. Hezbollah sloeg hard terug en blijkt veel modernere raketten te hebben dan gedacht. Raketaanvallen op Haifa kostten vannacht acht mensen het leven. Hezbollah-leider Nasrallah heeft aangekondigd nog véél meer in petto te hebben.

Politieke situatie Israël.
De aanval van Hezbollah heeft de Israëlische premier Olmert het politiek kapitaal gegeven om ook in Gaza hard op te blijven treden. De operatie daar leek zijn doelen (bevrijden van een ontvoerde soldaat, het stoppen van de Palestijnse aanvallen met Qassam-raketten en -onuitgesproken- het ondergraven van de positie van Hamas) voorbij te schieten. Olmert lag onder vuur maar heeft nu weer volop steun onder de Israëlische bevolking. Waar Sharon zich kon permiteren om terughoudend te zijn met geweld, juist vanwege zijn uitgebreide militaire prestaties, kon Olmert dat niet. Hij moest zijn conduitestaat nog opbouwen. De aanval van Hezbollah gaf hem de mogelijkheid dat te doen. Het vervelende is alleen dat een diplomatiek plan lijkt te ontbreken. Er is geen vangnet voor als het echt uit de klauwen loopt.

Politieke situatie Libanon.

Beiroet.
In Libanon lag de situatie precair. Hezbollah vormt een staat binnen een staat, met militaire capaciteiten sterker dan het Libanese leger zelf, en eigen voorzieningen als gezondheidszorg, onderwijs, zelfs boerderijen. De Israëlische dreigement dat ze door zal gaan met bombarderen totdat de Libanese regering Hezbollah ontwapent, is natuurlijk flauwekul. In resolutie 1559 (September 2004) had de VN-Veiligheidsraad al geëist dat Syrië zich terug zou trekken en Hezbollah ontwapend zou worden, maar de door Syrie en Iran gesteunde terreurgroep was doodeenvoudig te sterk. De pro-Syrische president Lahoud werkte tegen en achter de schermen Syrië zelf. Israël heeft Hezbollah nog nooit kunnen verslaan, integendeel. Veel Israëliers zullen wellicht de terugtrekking van Israël uit Zuid-Libanon betreuren. Maar het staat vast dat Hezbollah en Hamas niet met militaire middelen uit te schakelen zijn, al roept Olmert van wel. Een bufferzone is het hoogst haalbare.

Strijd om supprematie Midden-Oosten.
Het conflict is meer dan enkel een strijd om Libanon. Het gaat om wie uiteindelijk in de regio de supprematie zal hebben: Israël en de VS, met haar aanval op Irak en dreigende aanval op Iran vanwege haar nucleaire aspiraties? Of de militante Islamitische staten: Syrië en het steeds militanter Iran, en hun pionnen Hezbollah en Hamas.
Hoe het verder gaat is nog onduidelijk. De VN wist vannacht niet tot overeenstemming te komen. Logisch, want er is een deadlock tussen de pro-Israëlische VS en de meer pro-Iraanse Putin. Bush onderstreept als vanouds Israëls recht op zelfverdediging. Hij oefent enkel druk uit op Israël om zoveel mogelijk burgerslachtoffers te vermijden. En al lijkt het daar niet op, het feit dat Israël totnogtoe voorzieningen als water- en electriciteitsvoorziening spaart, leidt wel tot de veronderstelling dat Israël rekening houdt met diplomatieke initiatieven. Het heeft ook aangegeven niet Syrië te zullen binnenvallen.
De Engelse premier Blair houdt evenals, opvallend genoeg, Saoedie-Arabie, Hezbollah verantwoordelijk. Frankrijk en EU-voorzitter Finland benoemden beide de Israëlische reacties buitenproportioneel. Maar ook zij hebben geen vertrouwensbasis bij beíde partijen, alleen al vanwege Europa's houding ten aanzien van Hamas maar ook omdat zij zichtbaar Syriës positie in Libanon hebben tegengewerkt na de moord op de Libanese eerste minister Rafik Hariri door Syrië. Rusland heeft, in tegenstelling tot de westerse landen, toegang tot Hamas en Hezbollah. Zo ontving Rusland als enige een delegatie van Hamas na hun verkiezingsoverwinning. Bovendien steunt Rusland de nucleaire aspiraties van Iran en blokkeerde een resolutie in de Veiligheidsraad daarover. Goed kans dat op de G8 momenteel de kaarten worden geschud.

Inmiddels lijkt Libanon te splijten tussen enerzijds de mensen die Hezbollah steunen en anderzijds de oppositie die vindt dat Hezbollah het hele land opoffert voor Iran en Syrië's politieke doelen. De Libanese premier Siniora wil Israël tegemoet komen maar heeft weinig politieke ruimte. Israël heeft intussen aangegeven haar aanvallen te zullen staken als Hezbollah de twee ontvoerde soldaten vrijlaat en zich terugtrekt tot boven de rivier de Litani. Dat Hezbollah dat zal doen is onwaarschijnlijk. Vele Libanezen moeten vluchten, veel meer mensen kúnnen niet eens meer vluchten, de aanvallen hebben enorme schade toegebracht aan de economie om van het toerisme nog maar te zwijgen. Wie er aan het langste eind zal trekken, valt nog niet te voorzien. En op het wereldtoneel is het ook niet belangrijk. Libanon is, zoals zo vaak in haar geschiedenis, enkel speelbal en slagveld.