Domme daadkracht

Twee weken geleden nam de Eerste Kamer de Wet Bevoegdheden Vorderen Gegevens aan. Die wet regelt dat politie en justitie gegevens over jou en mij kan opvragen bij bedrijven, winkels en instellingen. Gegevens over telefoon- en bankverkeer mochten ze zowiezo al bekijken.
Dat betekent dat men bijvoorbeeld kan opvragen bij de gemeentelijke bibliotheek of je boekhandel welke boeken je leest. Bij de fitnessclub of je trainingen vechtsporten volgt. Bij je reisbureau waar je heen gaat op vakantie. Bij Appie of je inderdaad nooit varkensvlees koopt. Een beetje overbodig trouwens, die wet. Bedrijven geven die gegevens namelijk vrijwel altijd al vrijwillig.

Bewaarplicht
Tegelijk probeert onder andere Groot-Brittanië een Europese Richtlijn door te duwen om telefoon- email en internetgegevens voortaan 1 tot 3 jaar te bewaren. Niet alleen kostbaar, maar het gevaar dat dat soort informatie gekraakt wordt is ook aanwezig. Afgezien daarvan: nut en noodzaak van bewaarplicht zijn niet bewezen.

Zoeken - naar wat?
De AIVD wil nu voortaan vrijelijk bestanden met persoonsgegevens kunnen doorzoeken. Ze willen ieders naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres kunnen koppelen aan gegevens over telefoon- en e-mailverkeer. Een enorme inbreuk op de privacy. Maurice Wesseling van privacystichting Bits of Freedom: ,,Dit betekent dat je niet alleen kunt zien hoeveel mobiele telefoons zich in het Feyenoord-stadion bevinden, maar ook hoeveel van die telefoonbezitters Mohammed heten.'' En wat voor mailtjes die gister verstuurd hebben.



Dodelijke combinatie.
Die combinatie van veel gegevens verzamelen en veel bevoegdheden om er in te mogen zoeken, is dodelijk. De informatie die je verzamelt, de manier waarop je die bewerkt en opslaat en gebruikt, beplat je kijk op de werkelijkheid - en vervolgens ook vaak je opsporingsmethoden en zelfs je wetten. Bij de springstoffen die gebruikt zijn in Londend blijkt bijvoorbeeld waterstofperoxide gebruikt te zijn. Daar blondeerden we vroeger ons haar mee. Hoe lang duurt het voordat het bezit van waterstofperoxide verdacht wordt? Voordat het bewijsmateriaal wordt? En voordat het strafbaar wordt?

Domme methodiek
En de methodiek rammelt. Ik geloof niet dat het bezitten van enorme databestanden het mogelijk maakt om aanslagen te voorkomen. Ik geloof dat je terrorisme veel intelligenter moet bestuderen en bestrijden. Maar juist de analyse van gegevens schiet te kort. Vervolgens wordt met de grove kam gekeken. Meer heeft men niet. En zonder dat je het weet kunnen heel intieme gegevens over jou doorzocht worden. En word je op grond van vage criteria vervolgens wel als verdachte aangemerkt.

Na een aanslag is de daadkracht opeens erg groot. Maar of die daadkracht intelligent ingezet wordt - dat vraag ik me af.