Mag je tegen de Europese Grondwet stemmen?

Kathalijne Buitenweg
Het dreigend "Nee" tegen de Europese Grondwet brengt regeringen in lichte paniek. In Frankrijk dreigt Jacques Chirac zich met de campagne te gaan bemoeien; in Nederland overweegt men het referendum af te lasten als in Frankrijk nee wordt gestemd. Het gekke is, ik vind het een behoorlijk neoliberale, zeg maar rechtse Grondwet, maar vooral Links lijkt zich zorgen te maken. In Frankrijk mogen linkse parlementariers van hun partij geen Nee-campagne voeren. Zelfs in GroenLinks bezigt fractieleider Kathalijne Buitenweg van de Europese fractie dreigende taal: ze vindt het vindt het verkeerd als één land 'de toekomst van de Europese Unie kan gijzelen'. Volgens Buitenweg moet eerst worden gekeken of er misschien een mogelijkheid is om de dwarsligger alsnog aan boord te krijgen, maar als dat niet mogelijk blijkt, moet zo'n land de 'consequenties trekken' van zijn houding. Harde taal.

Jammer voor de voorstanders, maar het tegengeluid, ook van Links, groeit. Dat komt mede door het gekrakeel rondom Bolkesteins dienstenrichtlijn. Die vormt de concrete aanleiding om al langer bestaande onvrede over het gebrek aan democratisch gehalte binnen Europa vorm te geven. Om met de Franse socioloog Bourdieu te spreken: "Europa zegt niet wat het doet. Het doet niet wat het zegt. Europa zegt wat het niet doet. Het doet wat het niet zegt. Het Europa dat voor ons wordt opgebouwd is het Europa van de schone schijn…"

Beter dan dit krijgen we het niet, vindt Buitenweg. Ze haalt de kastanjes uit het vuur voor Balkenende en de zijnen door onvermoeibaar fanatiek voor de Grondwet te pleiten, in plaats van de kritiek te verwoorden die onder de achterban leeft. Ze lijkt zelfs eerder bang te zijn voor die kritiek. "Een Nee-stem zal niet worden uitgelegd als een groter ambitie voor het Europese project", vindt ze. Dat lijkt me onzin. Links moet zich niet laten gijzelen door rechts. Bij een nee-stem moet Buitenweg in Brussel maar eens gaan uitleggen dat wij een béter Europa willen - in plaats van ons steeds te vertellen dat wij dít Europa moeten willen.