(Groen)Linkse uitdagingen (2)

(Halsema: uitgangspunten herformuleren)
GroenLinks-leider Femke Halsema gooide zich deze zomer op het opnieuw formuleren van uitgangspunten van GroenLinks. Ze begon met het formuleren van een uitgangspunt voor het bedrijven van politiek: vrijzinnigheid . Lovenswaardig. En nodig ook. Alleen, ik betwijfel langzamerhand of dit nu wel precies de kern is van waar Links en ook GroenLinks voor moet staan. Vrijzinnig is een middel, een manier waarop je politiek bedrijft: met respect voor ieders vrijheden. Maar er liggen nog heel wat inhoudelijke uitdagingen voor Links. Zelfs in de VS ontbreekt het Kerry en de Democraten aan een goed inhoudelijk verhaal. En van de ideeënrijkdom zoals we die een paar jaar geleden zagen bij Blair (Derde Weg) is niets meer over.
En als we dan intellectueel gaan doen, waar niets op tegen is, zouden we dan niet eens over het volgende kunnen nadenken? Ik noem even een paar punten die me zo voor de geest komen:

1. Een moderne vormgeving van gemeenschapsdenken. Het is duidelijk dat er behoefte is aan meer kleinschaligheid en meer gemeenschapsgevoel. Maar SP en PvdA zijn nogal traditioneel daarin. GroenLinks zou zich kunnen richten op bijvoorbeeld kleinschaligheid maar ook op nieuwe communicatietechnologieën.
2. Globalisering. Nederland is momenteel vrij provinciaals, ondanks de tijdelijke aandacht voor de Europese Unie (i.v.m. het europees voorzitterschap) en voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De enige die verder over de grens kijkt, is Brinkhorst die China en India opvoert als bedreigingen voor onze economie, reden waarom bij ons de arbeidsvoorwaarden en de lonen omlaag moeten. Heeft Links een fatsoenlijk antwoord op Globalisering? Nee. Het is er wel, maar nog niet voldoende uitgewerkt. En je wilt toch niet alleen maar terug naar ouderwets vakbondsgeschreeuw.
3. Overheid versus markt: naar een nieuwe verhouding. Al decennia –sinds Thatcher en Reagan- is er een beweging gaande om overheidstaken te privatiseren, uit te besteden, over te laten aan de markt(Nederlandse Spoorwegen, verstrekken van uitkeringen, nu de zorg). Langzamerhand valt de slinger weer terug en vraagt men weer goede publieke voorzieningen. Maar hoe? De verhouding tussen overheid en markt moet weer opnieuw gedefinieerd.
4. Oude linkse stokpaardjes als ontwikkelingssamenwerking en milieu doen het niet meer. Milieu is uit. Op het moment dat de discussie gaat over economie en over de centen, geeft niemand meer een f*ck om milieu. En voor wat betreft ontwikkelingssamenwerking: mensen hebben de Novib’s van deze wereld niet meer nodig, want ze draaien en masse zelf projectjes in landen, waar ze bijvoorbeeld op vakantie geweest zijn of waar ze mensen kennen. Migranten helpen hun thuisregio’s met geld en kennis en contacten. Bij de Novib blijft het toch allemaal maar aan de strijkstok hangen. Toch ligt in de veelheid aan persoonlijke contacten die zo opgebouwd worden wel een aanknopingspunt voor solidariteit en actie.
5. Last but not least: inkomensongelijkheid loopt snel op. Dat is niet alleen zo in de VS, maar ook hier dreigt dat te gebeuren. Armoede wordt meer en meer gezien als een kwestie van "eigen schuld dikke bult"- het toppunt was Hoogervorst met zijn "Omgekeerde solidariteit". Hoe houd je solidariteit tussen hoge en lage inkomens in stand? Hoe zorg je ervoor dat kanslozen toch mee gaan of blijven doen?

Woh! Genoeg te doen!