Ontslagrecht: hervormen om het hervormen.

'Donner is van ons', galmde CDA-leider Balkenende dit weekend. Of hij dat ook kan claimen als leider van het kabinet, is een andere vraag. De strijd om het ontslagrecht is nog lang niet gestreden.
Lang heeft Donner geclaimd dat de versoepeling van het ontslagrecht nodig zou zijn om extra banen te creëren. Die claim is zeer discutabel. Werkgevers roepen wel dat ze meer mensen in dienst nemen als ontslag makkelijker wordt - maar dat blijkt in praktijk helemaal niet zo te zijn. Een goede ontslagbescherming blijkt juist te leiden tot hoge productiviteitsgroei. Juist de hoge arbeidskosten dwingen tot investeringen in de groei van de arbeidsproductiviteit (bijvoorbeeld in scholing en training) waardoor arbeidskosten per eenheid product juist weer worden verlaagd. Het huidig ontslagrecht benadeelt overigens wel outsiders en flexwerkers, omdat zij minder snel in dienst genomen worden.
Donner ziet nu ook dat het verslechteren van ontslagbescherming geen banen oplevert, maar wil desondanks tóch het ontslagrecht hervormen, onder het motto: "Het is een wet uit 1944 die aan vervanging toe is. Mensen werken nu niet meer veertig jaar voor dezelfde baas." Dat ze geen veertig jaar voor dezelfde baas werken, lijkt me júist reden om het ontslagrecht netjes in orde te laten, maar goed.



Een ander argument voor hervorming was vereenvoudiging van de procedure. Niet meer én de route via de kantonrechter én die via het CWI, maar één procedure. Alleen, juist dat aspect is niet in de plannen van Donner opgenomen. Beide routes blijven bestaan. daarmee laadt Donner d everdenking op zich dat hij wil herormen om het hervormen - zonder visie.

Het kabinet kan wel beweren dat ontslagrechtversoepeling nodig is voor een productieve en innovatieve economie met een lage werkloosheid, maar dáár heb je andere instrumenten voor nodig. Namelijk veel meer samenwerking en afstemming tussen overheid en sociale partners op allerlei terreinen als technologiebeleid, onderwijs en scholing, en inkomensbeleid. Dat is echter, vrees ik, teveel moeite. Donner zit autistisch op het ontslagrecht-spoor. Gemiste kans.


De positie van de bonden en de PvdA is na de uitspraak van het (traditioneel autoriteitsgevoelige) CDA-congres verzwakt. CDA probeert al weken om de PvdA te imponeren ("ons geduld is op"). De PvdA dreigt op haar beurt met een kabinetscrisis en uit harde taal ("Dat ontslagrecht regelen wij zelf, daar hebben we de SP niet voor nodig". Maar houdt ze de rug recht of wordt het ontslagrecht ingeruild tegen symbolische maatregelen tegen de topinkomens? De ontslagtoets lijkt voor de sociaaldemocraten heilig te zijn. Maar wat voor hmmmmm... compromis komt hier uit rollen?



GroenLinks heeft overigens haar oorspronkelijke plannen voor versoepeling van het ontslagrecht van de scherpe kantjes ontdaan door een sterkere nadruk te leggen op verplicht investeren door de werkgever in employability van de werknemer en een boete bij ontslag. Strategisch is dat ook handiger. De oorspronkelijke hoge WW-uitkering met een sterkere verplichting om werk te zoeken blijft gehandhaafd. Net als de bonden pleit GroenLinks voor versimpeling van de procedure. Maar in deze titanenstrijd heeft GroenLinks nu eenmaal weinig in de melk te brokkelen. Net als de ChristenUnie, overigens.