The pursuit of happiness

Gewaagd issie, de bijdrage van Mevrouw Halsema aan de Algemene Politieke Beschouwingen. Neeh, niet dat hij over milieu gaat, want dat gaat hij natuurlijk (gelukkig) altijd. Maar het begin ervan. Dat gaat namelijk over geluk. En waarom ook niet: het is immers veel relevanter en bovendien nog meetbaar ook. Zonder al te veel te moraliseren geeft ze daarmee een dot tegengas tegen het al te benauwde gemoraliseer van dit Kabinet:

"Stel, je vraagt aan mensen aan het einde van hun leven waarop ze het meeste trots zijn als zij terugkijken? Wat voor antwoorden zou je dan krijgen? (...) Nu, zullen veel mensen zeggen, de kinderen zijn groot en het gaat ze goed. Daar ben ik echt trots op. Anderen zullen zeggen: ik heb uit het leven gehaald wat erin zit: ik heb me ontwikkeld, avonturen beleefd, gereisd, ben gelukkig geweest. Of: ik heb mijn steentje bijgedragen. Ik heb me nuttig gemaakt. (...). Maar heel weinig mensen zullen zeggen: ik ben wel zo stinkend rijk geworden. Nog minder mensen zullen zeggen: ik heb 100.000 moslims de grens overgejaagd, daar ben ik nou echt heel trots op.

Trots en menselijk geluk gaan uiteindelijk niet over geld en al helemaal niet over het vernederen van anderen. Het ontstaat als mensen in vrede met elkaar kunnen leven en niet vernederd worden, als zij zich kunnen ontwikkelen, voor hun gezin kunnen zorgen, vrienden hebben, bij een gemeenschap horen en vrij kunnen zijn.

Overheid en politiek maken mensen niet gelukkig. Politici kunnen gezinnen niet redden, huwelijken niet lijmen, kinderen niet opvoeden. Politici kunnen mensen niet dwingen tot, of afhouden van de keuzes die zij in hun privéleven maken. Mensen vallen niet van hun geloof door agressieve politici, noch gaan zij in een god geloven omdat politici dat belangrijk vinden. En dat is maar goed ook. Want een opdringerige overheid (..) maakt mensen onvrij en beïnvloedt hun geluk welzijn negatief.

Maar de politiek kan wel helpen. Het geluk van mensen wordt ook bepaald door de omstandigheden waarin ze leven. (...) En de politiek kan de kansen op ons gemeenschappelijke en individuele welzijn vergroten. Door te investeren in de publieke sfeer en door harde grenzen te stellen als mensen en bedrijven elkaar benadelen en de sfeer of de omgeving dreigen te verzieken.
Mensen hebben heel weinig aan een overheid die hen met een geheven vinger vertelt hoe te leven, al dan niet op een welkomst-cd. Ze hebben heel veel aan een overheid die hen met praktische maatregelen in staat stelt om wat van hun leven te maken. Dat is een bescheiden bijdrage aan het geluk van mensen, maar tegelijkertijd een grote verantwoordelijkheid, zeker als de economie goed draait en de welvaart stijgt. "

Daarmee treedt Halsema in de voetsporen van Tony Blair, die heeft laten onderzoeken of een politiek, gericht op het vergroten van geluk (van de bevolking dus, niet van Blair zelf), mogelijk was. En natuurlijk van de regering van Bhutan.

Maar zonder gekheid, hoe 'links' de begroting ook gepresenteerd wordt, en daar valt nog wel wat op af te dingen overigens, feit blijft dat dit een kabinet is dat in wenst te grijpen tot diep achter de voordeur: in opvoeding, in roken en drinken en andere verderfelijke gewoonten, in moraal in het algemeen. En volgens mij is de clou van geluk dat je dat zélf uit mag zoeken - samen met anderen liefst, maar niet voorgeschreven door de overheid.