The Flight of the Creative Class (bijdrage in het kader van het weekendintellectualisme).

Florida kan goed cool kijken....

Dit weekend ben ik gelijk maar begonnen met Richard Florida's nieuwe boek "The Flight of the Creative Class". Hij was deze week in Nederland, om zijn nieuwe boek te promoten. Onder andere het NRC had een interview met hem. Hij werd bekend vanwege zijn boek "The Rise of the Creative Class" (2002), dat ik hier een keertje besprak.

In zijn nieuwe boek maakt hij één omissie goed uit zijn vorige boek. Dat was bijzonder optimistisch, en leuk om te lezen, maar het was teveel een hoera-verhaal. De economie, is zijn betoog maakt momenteel een verandering door van dezelfde orde als de Industriële Revolutie. Alleen ontstaat nu een economie die niet gebaseerd is op het bewerken van grondstoffen tot producten, maar een die gebaseerd is op crativiteit van mensen. Het gaat steeds meer om culturele producten (films, muziek, boeken), en om ideeën op het gebied van ICT en high-tech.

Onderklasse.
Dat riep bij velen de vraag op: okee, maar wat nu met die 60 a 70% mensen die niet tot de creatieve klasse behoren? Wiens banen als eerste op de tocht staan? Wiens salarissen niet tot in de hemel rijzen? Want belangrijke auteurs op het gebied van globalisering als Saskia Sassen hadden al aangegeven dat het verschil in inkomen tussen high-brow en blue collar werkers steeds groter wordt. Sterker, een groeiend aantal mensen komt helemaal niet meer aan de bak en er dreigt een onderklasse te ontstaan die een uitzichtloos bestaan leidt: de working poor. En als we zeggen poor bedoelen we poor.

Florida lijkt zich van dat probleem bewust geworden. Hij stelt dat ook van de 'gewone man' steeds meer betrokkenheid en creativiteit gevraagd met betrekking tot zijn of haar werk. En dat het belangrijk is om te investeren in juist de ontwikkeling van de lageropgeleidden. Niet uit mededogen, of uit sociale bewogenheid - maar omdat het economisch zonde is om die vaardigheden en talenten te laten liggen. We zullen ze nog nodig hebben, betoogt hij: meer en meer banen zullen liggen in de creatieve sector. En gezien de demografische ontwikkelingen (pensionering van de babyboomers) zijn er steeds minder mensen om het werk te doen.


Florida heeft een beetje moeite met het bedenken van nieuwe titels...


Immigratie als economische stimulans.
Hij betoogt overtuigend dat immigratie een belangrijke factor is in economische ontwikkeling in het algemeen, en ontwikkeling van de creatieve sector in het bijzonder. Zijn boek is in dit opzicht voornamelijk een waarschuwing voor de VS - maar ook Nederland kan het zich er harte nemen. Amerika verliest in rap tempo de mondiale slag om het talent. Sinds de aanslagen van 11 september 2001 is het land in een kramp geraakt. Buitenlanders met talent worden geweerd, en ook jonge Amerikanen zelf gaan net zo lief in Australië, Ierland of Amsterdam werken of studeren. Het land verliest zijn vanzelfsprekende voorsprong als the place to be, betoogt Florida. En dat terwijl andere landen hard in competitie zijn om datzelfde talent dat door de VS wordt weggestuurd.

New Deal.
De recepten die Florida geeft, zijn alleen niet helemaal overtuigend. Investeren in onderwijs en leefklimaat, schrijft hij, en in omgaan met diversiteit. Dezelfde recepten als die hij in zijn eerder boek ook al gaf. En dat past niet nu hij zo´n alarmerende toon aanslaat.
Ergens laat hij het woord ´New Deal´ vallen. Daarin legde Roosevelt de basis voor de Amerikaanse verzorgingsstaat en gaf de kwakkelende economie een duw. Het programma sprak zeer tot de verbeelding. Als de verschuiving van het economische zwaartepunt werkelijk zo substantieel is als Florida beweert -en ik heb redenen om hem te geloven- dan kom je er niet met die paar maatregelen. Dan heb je een nieuwe ´new deal´nodig.