Financiële rampenfilm

De laatste tijd zijn kranten en omroepen bezig met nieuwe samenwerkingsvormen te onderzoeken. Zo maakten de Volkskrant en Max een samen een programma over het nieuwe zorgstelsel. En morgen zendt de VPRO in Tegenlicht een met het NRC gemaakte docu uit over de positie van de dollar.
Helaas staat het inleidende artikel niet online. Da's nog een klein minpuntje. Ik zal het even proberen samen te vatten.

Ontsparen.
Sinds de ineenstorting van de internetzeepbel en de lage rentestand zijn de Amerikanen aan het 'ontsparen'. Sinds Bush aan de macht is zijn de Clintoniaanse begrotingsoverschotten omgeslagen in grote tekorten. Oorlogvoeren is duur. En ook burgers sparen niet meer. Gesteund door lage rente lenen ze steeds meer en bezitten ze steeds meer: aandelen, huizen. Met het gegroeide bezit als onderpand lenen ze nog meer. Dat houdt de bestedingen hoog, en dat is de motor van de Amerikaanse economie.

Azie financiert.
Maar van wie lenen ze? Vooral van Azië: China met name. China zet ook steeds meer producten af in de VS en financiert zo als het ware haar eigen afzetmarkt. Handig voor de Aziatische landen is ook dat doordat ze veel dollars kopen, de koers van de dollar kunstmatig hoog blijft - en de koers van hun eigen munt laag. Da's goed voor hun eigen export, want hun eigen producten blijven relatief goedkoop vanwege die lage munt.



De dollarzeepbel.
Maar de dollar is in feite hoger dan hij verdient. De munt is eigenlijk één grote zeepbel. Hoe lang blijft de rest van de wereld de buitenlandse schuld van de VS nog financieren? Op een gegeven moment zullen de financiers een betere garantie eisen, bijvoorbeeld in de vorm van een hogere rente. En dat is weer slecht voor de Amerikaanse binnenlandse consumptie -dus de economie- omdat mensen dan niet meer zo veel kunnen lenen. De VS op haar beurt is met die grote schuld geneigd haar munt in waarde te laten dalen. Want als de dollar weinig waard is, is de totale buitenlandse schuld ook minder waard. Inflatie dus.

Dreigende recessie.
Wat er zou moeten gebeuren, is dat de landen die nu aan de VS lenen, hun eigen overschot terugdringen en hun binnenlandse bestedingen opvoeren. Dan komt de motor van de economie meer in hun eigen land te liggen. Dat vinden sommige landen wat eng omdat ze bang zijn voor oververhitting. De VS op haar beurt zou wat moeten bezuinigen (de overheid zowel als de burgers), zodat de dollar weer gezonder wordt. Maar dat wil ze ook liever niet want dat betekent recessie.

Financiële rampenfilm.
Maar als er niets gebeurt, bestaat de kans dat het knappen van de zeepbel met een finke klap gebeurt. Dat de dollar met een klap ineenstort. Dan verliest de VS haar rol als aanjager van de wereldeconomie, en dat zal zijn gevolgen hebben voor Europa en Azië. De munt die dan de leidersschapspositie overneemt is waarschijnlijk de Chinese Yuan. De kans bestaat ook dat er een soort multipolair systeem ontstaat met de Dollar, de Euro, de Yen en de Yuan.
Nou, wat er gebeurt als de dollar in één klap ineenstort, daar gaat Tegenlicht dus morgen over. Een soort financiële rampenfilm. Kijken dus.