GroenLinks en de peilingen

David stelt al een tijdje de vraag (hier en hier) maar tot nog toe komen er geen echt goede antwoorden. Hoe komt het nu dat Groenlinks in de peilingen er nauwelijks wat zetels bijkrabbelt, terwijl PvdA en SP omhoog schieten? En, nog ingewikkelder: wat doe je er aan? Móet je er iets aan doen?

Politiek klimaat.
Deels is het een kwestie van een veranderd politiek klimaat. Consensus-democratie is uit, charismatische leiders zijn in. Ook al ontaardt dat in achterkamertjespolitiek tussen Jozias, Maxime en Boris. Voorzichtig formuleren is uit, harde woorden zijn in. Samen leven is uit, "ze moeten zich aanpassen" is in. Nadenken is uit, snelle harde oplossingen, liefst met veel ge- en verboden zijn in.

Politieke stijl veranderen?
Moet je je als GroenLinks aan die stijl aanpassen? Lijkt me niet. Het is niet waar we voor staan. Daarom alleen al zou het ongeloofwaardig zijn. De politieke stijl van Femke Halsema mag dan bij sommigen irritaties wekken ('ze weet het altijd beter'), qua parlementair werk steekt ze met kop en schouders boven de rest uit. Een debat met Femke is altijd een genot om naar te kijken.

We zouden er natuurlijk ook voor kunnen kiezen om populistisch actie te gaan voeren tegen van alles en nog wat - maar voor mijn gevoel is dat teveel een terugkeer naar de jaren '70.

Fouten
Toch zijn er denk ik wel een paar fouten gemaakt. Eén ervan was de opstelling ten aanzien van de Europese Grondwet. Waar onze kiezers van ons verwachtten dat we tegen zouden zijn, waren de uitlatingen van GroenLinks niet zomaar een beetje genuanceerd vóór, maar hebben we bij monde van Kathalijne Buitenweg vreselijk ijverig vóór de Grondwet gepleit.

Soms zit het tegen...
Dat andere partijen gretig Groenlinks de schuld geven van het muticulture drama, is soms wat eigenaardig (aangezien Groenlinks nooit in de regering heeft gezeten en in die zin maar zeer beperkt verantwoordelijkheid draagt) maar we zullen er mee moeten leren leven. Milieu is uit - en dat is lastig voor een vanouds milieupartij, maar we zullen het er mee moeten doen. Intellectualisme is erg uit - en GroenLinks is nu eenmaal altijd een beetje intellectualistisch. Maar je moet je aard nu ook weer niet verloochenen.

Linkse visie
Waar volgens mij de sleutel zit, is dat we nog niet in staat zijn om met een stevige linkse visie te komen op hoe het nu verder moet. Volgens mij verwachten mensen dat eerder van Groenlinks dat ze met doordachte initiatieven komt dan van de SP. Die mag van haar kiezers best wat populistisch zijn, gráág zelfs. Wouter Bos poseert al sinds zijn aantreden als de luisteraar: van hem wordt dan ook niet verwacht dat hij een aansprekende visie gaat uitventen. De PvdA maakt haar naam als linkse denktank trouwens ook niet waar. GroenLinks zou een alternatief kunnen bieden, maar is niet in staat sterke linkse denkers aan zich te binden.

Links dipje
Overigens is het een trekje van links in het algemeen, op dit moment, dat ze weinig met alternatieven komt. Als je kijkt naar de links-getinte boeken die uit de VS komen (en daar vindt toch het meest toonaangevende denkwerk plaats), dan zie je dat links nog hard bezig is om uit het dal te kruipen. Na de herverkiezing van Bush kreeg je eerst een hausse aan boeken die zeiden; we moeten net zo populistisch en moralistisch worden als de conservatieven. Vervolgens kreeg je een golf boeken waarin betoogd werd dat "we terugmoeten naar de oorsprong van de arbeidersbeweging" (in die golf zitten we nu). Ik verwacht dat het nog even zal duren voordat Links met antwoorden komt, zowel op de electorale kracht van rechts, alsook op de veranderende omstandigheden in de wereld: economische globalisering, terrorisme, etcetera.

Antwoorden
Deels zijn het dus zaken waar je weinig aan kunt doen. Deels zullen we met goede antwoorden moeten komen. Op multiculturalisme bijvoorbeeld. We kunnen nu in Nederland wel vinden dat er niemand meer in mag, op den duur is die houding zowel demografisch als voor wat betreft de economische globalisering bijzonder onverstandig. Demografisch gezien heb je migranten nodig om de bevolkingsgroei op peil te houden. Wij zelf maken namelijk te weinig kinderen - daar helpt geen kinderbijslagverhoging aan. En in het licht van economische globalisering is het onverstandig om maar te blijven navelstaren. Om goed zaken te kunnen doen met opkomende markten (India, China) moet je wèl een beetje multicultureel ingesteld zijn. Dat betekent dat je juist meer moet investeren in multiculturaliteit en samenleven en niet minder, zoals nu gebeurt.

Een uitgebreidere visie op terreur zou ook goed zijn. Ik ben het eens met de fractielijn die vaak waarschuwt tegen te uitgebreide bevoegdheden van inlichtingendiensten. Want inderdaad: we zijn er meer mee gebaat als de AIVD slimmer gegevens gaat verzamelen - en vooral; ze slimmer gaat interpreteren- dan dat ze méér gegevens gaat verzmelen. Maar we zouden ons beter kunnen profileren op bestrijding van internationaal terrorisme.

Een goede visie op duurzaamheid is ook noodzakelijk. Teveel nog zijn we de partij van de milieufreaks van wie niets mag (en tussendoor krijgen milieuactivisten en dus ook GroenLinks nog steeds de schuld in de schoenen geschoven van de moord op Fortuijn). Naar mijn mening zouden we meer in moeten zetten op milieutechnologie als oplossing voor het duurzaamheidsprobleem. Nu ligt de nadruk nog te veel op consuminderen. We pleiten voor autobeperkende maatregelen, in plaats van dat we pleiten voor het stimuleren van hybride auto's. Dat in naam van het milieu we allemaal een stapje terug moeten doen is, hoe je het ook wendt of keert, een versleten boodschap en ook maar een deel van de oplossing. Een positievere boodschap ("Milieutechnologie heeft de toekomst, niet alleen als oplossing maar ook als economisch speerpunt") zou ons goed doen.

Kortom: soms zit het mee, soms zit het tegen. En vaak kun je er zelf ook nog iets aan doen. Een aansprekende linkse visie zou al een hele stap vooruit zijn.