Liberaal of liberaal?

Vandaag had ik eindelijk weer eens tijd om de krant te lezen. In de Volkskrant in hun rare nieuwe katern dat vroeger Wetenschap heette en nu Kennis, een stukje over liberalisme. Of liberalismes. Want daar zijn verschillende stromingen in. Een tijdje terug beschuldigde Wiegel Ayaan Hirsi Ali ervan dat ze geen echte liberaal was omdat ze de overheid wilde laten ingrijpen in godsdienstbeleving van mensen. En dat vond hij geen liberaal standpunt.

Maar jawel, dat is het wel. Op gezag van historicus Te Velde onderscheidt Volkskrant twee liberale stromingen. De ene is Brits en protestants, en definieert vrijheid als het recht gevrijwaard te blijven van overheidsbemoeienis. De samenleving functioneert het best als mensen zo veel mogelijk hun eigen zaakjes regelen. Dat zie je terug in de Neo-Conservatieve houding dat de overheid altijd zo klein mogelijk moet zijn omdat ze een onderdrukkend instituut is. Zie bijvoorbeeld Thatcher en Reagan. Het gekke is, dat dat een zeer achterhaald standpunt is. De meeste bestuurskundigen zijn van mening dat overheid en de politiek hebben juist veel aan zeggenschap en invloed verloren hebben. Toch is het idee van de overheid als onderdrukker nog onverminderd populair, vooral in de VS. Bush is onder andere gekozen op het 'ticket' belastingverlaging en verkleinen van de overheid. Wilders laat weten het ook aan zijn programma toe te willen voegen.


Halsema tijdens het GroenLinks Forum, 6 november 2004.

Hirsi Ali vind helemaal niet dat de overheid niks te zoeken heeft in het privéleven van mensen. De staat mag van haar ingrijpen als bijvoorbeeld de integratie in het geding is. Wiegel mag dan wel vinden dat ze daarmee geen echte liberaal is, Te Velde geeft hem ongelijk. Met haar standpunten sluit ze aan bij een Jakobijnse vorm van liberalisme, die het hier nooit goed heeft gedaan maar in Frankrijk wel. De Jakobijnen waren van mening dat het volk zo lang geknecht was geweest, dat de staat de taak had om het volk in de goede richting te leiden. De staat moest de mensen in feite dwingen om vrij te zijn. Dat gaat wel ver - GroenLinks' Grote Roerganger Femke Halsema vindt bijvoorbeeld in haar vrijzinnigheid dat de staat mensen niet moet dwingen, maar wel actief voorwaarden moet scheppen voor vrijheid.
Maar goed. Dus toch een echte liberaal, Hirsi Ali. Boeiend vak, politieke geschiedenis.