Waarom het Jozias niet gaat lukken.

In Trouw gister een stuk van Marcel ten Hooven over de VVD, die zetel na zetel verliest aan Geert Wilders. Overigens verliest de LPF ook zetel na zetel aan Geert Wilders, maar dat is een beetje een pot nat.

Nog maar twee jaar geleden was de VVD met de PvdA verwikkeld in een strijd wie de grootste zou worden. Nu is de VVD nog maar half zo groot als de PvdA. Ten Hooven wijt dat deels aan het snel teruglopend vertrouwen in politieke partijen in het algemeen, en in de (politieke) elite in het bijzonder. "Wilders voedt heel gewiekst het wantrouwen jegens de gevestigde macht, waartoe ook een oude en traditionele partij als de VVD behoort. Zelfs zijn zorgen om zijn eigen veiligheid wist hij politiek uit te buiten. In kamervragen beschuldigde hij het kabinet van onvoldoende bescherming en zelfs van geniepige belemmering van zijn pogingen een nieuwe politieke beweging te organiseren. Zo riep hij twijfel op aan het vermogen van de overheid om de democratie weerbaar te houden tegen gewelddadige krachten", schrijft Ten Hooven. En daar gedijt Wilders op.

Ten Hooven: "(Wilders) voldoet in tal van opzichten aan de beschrijving die de politicoloog André Krouwel geeft van een succesvolle populistische politicus. Dat is een 'buitenstaander' die zegt aan de kant van het volk te staan, een eenzame strijder tegen een afstandelijke overheid die het contact met 'de gewone burgers' kwijt is. Voor de tv is hij met z'n rake oneliners een dankbaar onderwerp, zeker als hij zich van de grauwe middelmaat onderscheidt met een opvallend uiterlijk en een niet-alledaagse auto. " Zo werpt hij zich op als krachtig leider, die zijn autoriteit ontleent aan de suggestie dat hij 'de wil van het volk' verwoordt: "ik zeg wat jullie denken". Vaak is dat overigens eerder een kwestie van: "jullie denken wat ik zeg", zoals bestuurskundige Paul 't Hart treffend opmerkt in zijn samen met Ten Hooven geschreven boek "Op zoek naar leiderschap".

Maar ach die Jozias. Van de beraden, ontspannen politicus die van Aartsen eerst was, is niet veel meer over. De opruiende taal die hij bezigt om bij Wilders in de pas te blijven, staat hem niet. En dat hij hardop heeft moeten roepen politiek leider te worden van de VVD - en vervolgens door het congres daarop werd teruggefloten- heeft hem ook geen goed gedaan. Wie van zichzelf moet zeggen dat hij leider is, is het al niet.