Scenariostudie (1)

Normaal gesproken zou ik nooit op de website van Shell komen. Ik rijd niet eens auto. Maar dit weekend werd ik eens nieuwsgierig naar de scenariostudies die Shell heeft gedaan de afgelopen jaren.

Al sinds de jaren zeventig doet Shell elke drie jaar een scenariostudie. Dat is een soort projectie van kritische factoren, onzekere factoren en ontwikkelingen die nu plaatsvinden, naar de toekomst toe. Daar kun je natuurlijk je bedrijfsstrategie op baseren, en dat doet Shell ook. Ze geven samenvattingen van de scenariostudies vrij.

In 1992 ging de studie over de vraag: worden de krachten van liberalisatie en globalisering omhelst, of stuiten ze juist op grote tegenstand? In het scenario “New Frontiers” groeiden de economieën in ontwikkelingslanden sterk; rijke en arme landen erkenden dat hun lot met elkaar verbonden was. Het andere scenario, “Barricades”, voorzag juist grote tegenstellingen tussen arme en rijke landen, waardoor kansen en mogelijkheden gemist werden.

In de scenariostudie van 1995 was het thema niet meer of globalisering wel geaccepteerd zou worden. TINA (There Is No Alternative) hadden de voorstanders intimiderend gebruld. De vraag was meer hoe het nu verder zou gaan. Scenario “just do it” voorzag een geindividualiseerde wereld, vol van technologische vernieuwing en ad-hoc netwerken, zelforganiserend maar wel met weinig ruimte voor sociale factoren. “Da Wo” (Big Me) ruimde meer plaats in voor visie: visie op de toekomst en ontwikkeling waarbij onderwijs, sociale cohesie en duurzaamheid even belangrijk waren als winst.

Het spijt me, maar het is toch echt meer het scenario “Just do it” geworden. En in 1998 gingen de scenario’s in op de vraag welke vorm van globalisering de overhand zou krijgen: van bovenaf, met overkoepelende netwerken en instellingen, en een sterke nadruk op de strategische positie van bedrijven – of van onderop, waarbij grote aantallen mensen steeds beter opgeleid en steeds gezonder werden, en steeds meer ook ontwikkelingen gingen bepalen: diversiteit en volatiliteit zijn hier sleutelbegrippen. En -het spijt me weer voor de “power to the people”- mensen, maar het werd toch meer globalisering van bovenaf...