Hoog Tijd voor een Bureau Integriteit: de Zaak Jamby.

Afgelopen dinsdag was de uitspraak in de Jamby-zaak die speelde op OCW (zie eerdere posting). Drie lagere ambtenaren stonden voor de rechter op beschuldiging van fraude en valsheid in geschrifte, omdat zij offertes en rekeningen zouden hebben vervalst. Zij verdedigden zich met de stelling dat zij dit deden in opdracht van hun meerdere, Directeur-Generaal Jan Vrolijk.

Cruciale vraag voor de rechter was daarom: is er van hogerhand opdracht gegeven om de schikking met Jamby te verdoezelen door middel van valse offertes en rekeningen, of is er tenminste van geweten (en had er ingegrepen moeten worden)?

Ja, oordeelde de rechtbank: door de instructies van de topambtenaar, directeur-generaal J. Vrolijk, is valsheid in geschrifte gepleegd. Volgens de rechtbank gaf de topambtenaar aan zijn ondergeschikten opdracht een regeling te treffen, maar mocht dat van hem geen officiële schikking zijn. De rechtbank oordeelt dat de directeur-generaal had kunnen weten dat door deze instructie de lagere ambtenaren stukken wel moesten vervalsen. Volgens de rechtbank had ook de directeur-generaal vervolgd kunnen worden. De drie ambtenaren die inmiddels niet meer bij het ministerie werken, werden dinsdag door de rechtbank vrijgesproken. De beschuldigingen van het OM werden niet bewezen verklaard.

DG Vrolijk is toevallig net twee weken geleden met vervroegd pensioen gegaan, overigens.


GroenLinks Kamerlid Naima Azough heeft inmiddels kamervragen gesteld.



In een ingezonden stuk in Trouw pleitten bestuurskundige Mirko Noordegraaf en ondergetekende woensdag (16 juni) onder meer voor een Bureau Integriteit voor de Rjksoverheid. Amsterdam heeft al jaren zo'n Bureau Integriteit. Het is eigenlijk onbegrijpelijk dat de Rijksoverheid zo achter loopt. Nu heeft elk ministerie zijn eigen integriteitsbeleid, en dat bestaat vaak uit wat bewustwordingscampagnes en een enkele vertrouwenspersoon. Maar als je als lagere ambtenaar zo'n opdracht krijgt als de OCW-ambtenaren, is de druk om die uit te voeren groot. Als je twijfels hebt over de rechtsgeldigheid van een opdracht, heb je niemand om op terug te vallen. Een onafhankelijk en interdepartementaal Bureau Integriteit zou niet alleen een goed meldpunt vormen en ambtenaren kunnen steunen als blijkt dat zij opdrachten krijgen die in strijd zijn met de wet; het zou ook integriteit op de agenda kunnen zetten en dilemma's bespreekbaar kunnen maken. Kortom, behoorlijk kunnen bijdragen aan de professionaliteit op dit gebied. En dat is, getuige de vele fraudezaken die de overheid recentelijk teisteren, geen overbodige luxe.