nieuwe veren oude wijn.

Je kunt veel van hem zeggen maar hij is wel ambitieus, Jacques Monasch. Hij moet wel denken dat hij de PvdA een ruk naar links kan geven, anders was hij er niet met zoveel gekrakeel aan begonnen. Onlangs presenteerde hij zijn website 7 nieuwe veren met gelijknamig manifest. De opiniebijdrage in de Volkskrant afgelopen zaterdag vond ik nog veelbelovend genoeg om even te gaan kijken. De tekst ging van:

Het derde kamp is een nog broze coalitie van rechtsstaatfundamentalisten die niet laten tornen aan de vrijheid van meningsuiting, van hardliners in de bescherming van de verzorgingsstaat, van denkers die de nationale identiteit als integratiekader durven zien, van economen die het doorgeschoten aandeelhouderskapitalisme ter discussie durven te stellen, van jonge PvdA-Kamerleden die samen met sociale activisten de menselijke maat in de publieke zaak weer centraal durven te stellen, en van realisten in de internationale politiek, met grote aandacht voor de achtergronden en het voorkomen van conflicten. Zij zien militair ingrijpen, met of zonder VN-legitimatie, niet langer als panacee voor elk probleem – maar ze durven wel na te denken over korte interventies als de westerse waarden en bondgenootschappen worden bedreigd.

Nou, dacht ik, dat klinkt op zich nog niet zo gek. Dat klinkt als een fraaie synthese: als een nieuwe loot tussen almacht-van-de-overheid-sociaaldemocratie en doorgeschoten Blairiaans neoliberalisme. Maar al lezend kom ik tot een andere conclusie. Wat tegenvalt zijn de sneren naar Europa die er hier en daar in zitten ("Het Brusselse monster leeft nog volop en beslist in welk btw tarief de verkoop van paarden moet vallen, als ook hoe de zwaarlijvigheid bij kinderen moet worden aangepakt."). Dat is te makkelijk: Europa functioneert niet bepaald geweldig (en na het heronderhandelen over de grondwet het verdrag al weer minder), maar dat is geen reden om te pas en te onpas alles wat fout gaat aan Brussel toe te schrijven. Hierin probeert Monasch ene succesfactor van de SP te adopteren.

Als discussiestuk over principes is het document niet geschikt, helaas, want zo diep graaft het niet. Het manifest pakt een aantal algemene problemen bij de kop en formuleert oplossingen. Maar de grootste makke ligt erin dat problemen als speerpunten worden opgevoerd die iedereen al lang erkent -de onbetaalbaarheid van de verzorgingsstaat, de uit de hand gelopen grootschaligheid van voorzieningen, het doorgeschoten aandeelhouderskapitalisme- zonder dat de document een heldere samenhangende oplossingsrichting verwoordt, of door de oplossing zo vaag te formuleren dat het nauwelijks een oplossing is. Sociale voorzieningen verbeteren door misbruik ervan aan te pakken; de betaalbaarheid van de verzorgingsstaat redden door meer mensen aan werk te helpen; organisaties baseren op de menselijke maat; de relatie tussen uitvoeringorganisaties en burgers verbeteren - wil wil dat niet? Op andere plekken wordt het manifest uiterst wollig:

De PvdA moet haar sturende ambities in een complexe samenleving waar permanente improvisatie en interventies nodig zijn weer onderdeel van haar beleid gaan maken. Sturing moet anders worden vormgegeven door te kiezen voor een klein centraal ambtelijk apparaat, politieke bemoeienis met de uitvoering en uitbesteding van taken onder politieke regie.

Hm... dit zegt helemaal niets. Het ambtelijk apparaat ís al klein vergeleken met de ons omringende landen en bovendien wil iedereen er al weer verder in snijden; de politiek bemoeit zich al uitgebreid met de uitvoering (tel de kamervragen maar) en uitvoering wórdt al uitbesteed en daar worden ministers uit-en-te-na over ondervraagd door de Kamer.
Elders kiest het manifest nadrukkelijk voor een Wilders-lijn, bijvoorbeeld waar het de dubbele nationaliteit wil verbieden, of Afrikaanse artsen wil verplchten in Afrika te blijven om daar AIDS te bestrijden.

Doodjammer: dit is niet de gehoopte vernieuwing. Wellicht zal Monasch in staat zijn om een aantal mensen achter zich te verenigen die anders zouden overstappen naar de SP. Maar zijn invloed op het debat in de PvdA -voor zover dat momenteel bestaat- zal de partij inhoudelijk bepaald niet verder brengen.