Het rommelt binnen GroenLinks

Het is goed gebruik bij partijen die de verkiezingen verliezen, dat er een commissie wordt ingesteld die gaat onderzoeken waar dat nou door komt. Zo'n commissie is vaak een goede manier om de discussie in banen te leiden. Soms blijkt de conmmissie een stoplap, soms komt ze met stevige conclusies, zoals de commissie PvdA-Margreet de Boer met het rapport "De Kaasstolp aan Diggelen".

GroenLinks heeft dat nagelaten. Dan kun je er op wachten dat het gaat rommelen. En ja hoor. Eerder al schreven enkele GroenLinksers in het NRC in een ingezonden stuk dat de partij wel degelijk aan de formatie had moeten deelnemen. Ik vond dat tamelijk kortzichtig, eerlijk gezegd. want gezien het maatschappelijk klimaat momenteel en de numerieke overmacht van het CDA in zo'n kabinet, is er grote kans dat er vervelende maatregelen op het programma zouden staan. En welke partij zou die het hardst op haar brood krijgen? Juist, GroenLinks.

De Vrij Nederland komt deze week met een kort stuk over de stemming binnen GroenLinks. Daarin gooit ze de kritiek op het niet deelnemen aan de formatie op één hoop met gemor over de elitair-liberale instelling van GroenLinks en de houding ten aanzien van religie. Dat stuk raakt voor mij niet de kern.

Maar vandaag valt ook de Helling op de mat. en daarin staat een stuk van scheidend hoofdredacteur Jelle van der Meer, dat wat mij betreft wèl in de roos schiet. Het staat nog niet online dus ik zal het even samenvatten.

Van der Meer begint met de vaststelling dat de uitslag van 22 november duidt op een consevatieve tendens. Dat heeft alles te maken met globalisering en de gevolgen daarvan die zich nu behoorlijk laten voelen., bijvoorbeeld in de verslechterende arbeidsvoorwaarden. Van der Meer verwijst daarbij naat het geruchtmakende onderzoek van het RIVM -nu NMP.


Daarbij vroeg men Nederlanders naar hun toekomstvisie voor Nederland in -zeg- 2020. De scenario's waren opgebouwd rondom de polen nationaal-internationaal en markt versus overheid. Slechts een klein deel van de Nederlanders koos voor een mondiale vrijmarkt waar vrijhandel het middel is en welvaart het hoogste doel. Minder dan een kwart heeft de voorkeur voor mondiale solidariteit ten behoeve van betere verdeling van welvaart en aandacht voor milieu - de GroenLinks-achtigen zou je kunnen zeggen, en ook wel D66-stemmers. Ruim een kwart kiest voor 'veilige regio', waar de nadruk ligt op markt, nationale veiligheid en gezag - Wilders en de Fortuijnisten zeg maar. Meer dan de helft van de Nederlanders koos voor de zorgzame regio, een solidaire national samenleving waar goed burgersschap en gemenschappelijke identiteit hoog in het vaandel staan. Nederlanders vrezen het neoliberale 'There Is No Alternative"-wereldbeeld. Het onderzoek is in 2006 herhaald met ongeveer dezelfde uitkomsten. De uitslag strookt ook behoorlijk met de verkiezingsuitslag.

Wat betekent dat nu voor GroenLinks? De partij maakt een duidelijke keuze voor openheid en internationale samenwerking, voor mondiale solidariteit en milieu. Die keus, vindt Van der Meer, is prima maar je moet erkennen dat dat ook gevolgen kan hebben voor bijvoorbeeld sociale zekerheid, voor cultuur en identiteit, etcetera. En dan mag je best wat meer aandacht besteden aan het verlangen naar gemeenschap. Immers, sociale bewegingen en maatschappelijke organisaties kunnen een springplank of een schuilplaats bieden. Wat dat betreft zou GroenLinks kunnen leren van de kleinschaligheid waar de SP de nadruk op legt- overigens ook een erfenis van GroenLinks.

Het is van belang, schrijft Van der Meer, 'dat de vrees voor verharding en verlies aan solidariteit serieus worden genomen en niet als conservatief terzijde geschoven, zoals een kosmopolitische elite van journalisten, professoren en GroenLinks-politici nu doet. Die afkeuring lijkt op de afkeuring in de jaren '80 en '90 van het ongenoegen over de multiculturele samenleving. Net als toen geldt ook nu dat de elite geen consequenties heeft te vrezen. Net als toen gaat het er niet om de afkeuring over te nemen waar de meeste politieke partijen nu naar neigen, maar als startpunt te nemen van een nieuw verhaal'.

Dat ben ik van harte met hem eens. Wegkruipen in de elite is te makkelijk. Als politicus heb je verantwoordelijkheid die verder gaat dan het aantrekken van een leuk kiezerspubliek. Als wij als GroenLinks politiek serieus nemen, en als politiek leider Halsema het vak van politicus serieus neemt, dan nemen we deze uitdaging op ons.