Politiek = oorlog

De VVD doet het slim. Daar waar het CDA rimpelloos haar programma presenteerde, en 1NL, PVN, PVV kluitjesvoetbal speelden laat de VVD al een paar dagen puntjes lekken, het meest prominent natuurlijk in de zaterdagkrant. En dan maandag nog even de boel presenteren en hup wéér in beeld.
Je weet wat je van de VVD kunt verwachten. De AOW-leeftijd gaat niet omhoog; maar de bijstand voor jongeren vervalt, de WW wordt versoberd evenals de ontslagbescherming. Je moet zorgen dat je zo snel mogelijk een baantje hebt en houdt, daar komt het op neer. De belasting omlaag (voor beginnende ondernemers verdwijnt-ie zelfs), minder regels, minder ambtenaren en politici en meer ondernemers. Er wordt natuurlijk strenger opgetreden tegen "hufters", bezuinigd op de gezondheidszorg en er komt één ministerie van veiligheid.

Rechtse ballen. Hoppa. Je kunt zeggen dat die leuke sociale Rutte programmatisch gezien niet echt veel in de melk te brokkelen heeft gehad. De VVD koerst strak naar rechts. Interessant is om ook even te kijken naar de vermoedelijke kandidatenlijst. Bewindslieden als Zalm, Van Hoof, Hoogervorst en Schultz keren niet terug. Zalm wou eens wat anders doen, Van Hoof en Schultz waren zo goed als onzichtbaar en hebben blijkbaar niet de lust zich te revancheren, Hoogervorst mikt op een goede baan in het bedrijfsleven waar je immers vier keer zo veel verdient. Annette Nijs 'gaat promoveren', Bibi de Vries' smadelijke aftocht was al getekend toen ze Verdonk ietsjeteveel aanviel. Pieter Hofstra houdt het voor gezien; Frans Weisglas heeft in de affaire Hirsi Ali teveel brokken gemaakt. En wie erbij komen? Arthur 'de sfinx' Docters van Leeuwen en crimefighters Fred Teeven en Joop van Riessen zijn vrijwel zeker van een plaatsje. Bush-fan Arend-Jan Boekestijn wil Van Baalen komen versterken; Ton Elias maakt zich na wat flaters op om de politiek in te gaan. Charlie Aptroot blijft, evenals Arno Visser. Geen enkele ouderwetse liberaal, totnogtoe, enkel hardliners.

Liberaal is uit. Als we het al niet uit deze namen konden opmaken, dan zagen we het wel aan de afscheidsbrief van Van Aartsen. Hij schrijft: "Vanaf haar oprichting woedt binnen de VVD, dan weer onderhuids, dan weer aan de oppervlakte, de richtingenstrijd tussen een naar populisme neigende stroming (no-nonsense, belastingverlaging, orde) en een vrijzinnige stroming (vrijheid, rechtsstaat, internationale gerichtheid, onderwijs). Alle aanvoerders, van Stikker en Oud tot mijzelf, hebben ernaar gestreefd die stromingen te verbinden. Hoe meer dat lukte - veelal afhankelijk van de steun daarvoor binnen de partij - des te beter het resultaat voor de VVD. Zie het succes van Hans Wiegel, zie het uiteindelijke succes van Frits Bolkestein. De vraag is of dat in de politieke realiteit van nu nog mogelijk is."
En inderdaad. Dan gaat het niet eens zozeer om al die kleine rechtse splinterpartijen die allemaal de nieuwe Pim willen worden. Die staan nu bij elkaar op precies één zetel. Dat gevaar is niet zo bijster groot. Nee, de VVD is zich rot geschrokken van de pijlsnelle opkomst van Rita Verdonk. Ze zijn nog niet vergeten hoe Rita, en met haar wat ondernemers van onduidelijk allooi bíjna de VVD hadden overgenomen. Verdonk blijft onverminderd populair en de VVD doet nu haar best die populistisch-rechtste stroming in te kapselen.

Balkenende IV. Wat die rechtse splintertjes ook roepen, immigratie zal niet meer het grote punt zijn waar het deze verkiezingen om zal draaien. De andacht wordt verlegd naar coservatieve punten als minder regels, minder belastingen en meer ruimte voor ondernemers. En het zullen niet de subsidies voor ondernemers zijn die zullen sneuvelen, maar de milieuregels en de sociale zekerheid.
De campagnetactiek is ook al duidelijk. Met de AOW-kwestie in de achterzak zal Rutte roepen: stem VVD als u niet dat PvdA/CDA-kabinet wilt want wíj blijven van uw AOW af. En hij gaat dat redden. Bos verliest kleur, ondanks zijn nog steeds hoge peilingen. Balkenende is al een tijdje bezig met een inhaalrace en spreekt zijn voorkeur uit voor de VVD. Ik voorspel dan ook een Balkenende-IV. En daarna een keihard rechtse politiek in de Tweede Kamer.

Het enige is, je vraagt je af wat Rutte daar nog doet.