Het verschil tussen terrorisme en idealisme.

Farah Karimi.

Verdachte jongeren volgen, bewijzen verzamelen, opsluiten. Gevaarlijke imams het land uitzetten. Extremistische websites sluiten. Zou het helpen?
Kortzichtig, vindt Farah Karimi. Je moet de complexiteit van de ideologie die achter terroristische organisaties zit, niet onderschatten. Al-Qaida is niet een simpele verzameling achterlijke fundamentalistische holbewoners. Nee, het is de combinatie van een complexe ideologie, en streng hiërarchische organisatie die een permanente oorlogssfeer schept in een dergelijke organisatie en haar leden isoleert van de samenleving. En een fikse groepsdruk die geen ruimte meer laat voor een individueel gevoelsleven.

Uit ervaring.
Farah heeft recht van spreken. Ze is zelf lid geweest van wat nu zonder twijfel een terroristische organisatie genoemd zou worden. In haar boek "Het Geheim van het Vuur" vertelt ze zowel over wat haar daartoe bracht, als over hoe ze de organisatie weer verliet. Ze bouwde een eigen leven op, ging weer studeren, zorgde voor haar zoontje Homam ('vrij mens'), leidde een organisatie voor migrantenvrouwen en werd uiteindelijk parlementslid voor GroenLinks. Een leven waarin ze een punt kon zetten achter haar verleden - totdat ze werd ingehaald door 11 september 2001.



Het Azadi-monument, Teheran.

Terug naar Teheran.
Vorige zomer reisde ze met journalist Chris Keulemans terug naar Iran. Ze bezocht het Azadi-monument in Teheran:. Enkele meters onder de op de grasvelden picknickende mensen was een detentie- en martelcentrum ingericht waar ze zelf opgesloten heeft gezeten- voor iets futiels als het noteren van een kenteken. Op het nippertje ontsnapte ze aan executie. Ze schrijft: "Toen, op dat moment heb ik sterk geloofd in martelaarsschap. De gedachte daaraan hield me sterk. De gedachte dat mijn leven onbelangrijk was in het licht van het grote doel, dat mijn offer de weg zou openen voor de bevrijding van ons volk. Met visioenen van het paradijs had dat niets te maken. (...) Ik heb toe ontdekt wat een kracht er van uitgaat als je bereid bent je leven te geven. Het maakt je vrij."

Het sectarisme van een terroristische organisatie.
Het boek leest als een spannende roman - en zou dat ook zijn als het niet allemaal echt gebeurd was. Karimi beschrijft in detail hoe de militante organisatie Volks-Mujahedin waar ze na haar arrestatie lid van was geworden, werkt. De verhalen over martelingen die in Iran plaatsvonden, dreven haar voort. Het hierarchische karakter van de organisatie en de permanente staat van oorlog tegen het Iraanse regime waar de organisatie in verkeerde maakte het onmogelijkom er kritische gedachten op na te houden - laat staan om die te uiten. En uiteindelijk greep de organisatie zo diep in in in het prive-leven van haar leden (persoonlijke bindingen die niets met 'de strijd' te maken hadden, werden niet meer toegestaan, zelfs kon Karimi haar eigen zoontje niet meer opvoeden), dat ze de organisatie verliet. Maar nog steeds heeft ze moeite de organisatie te veroordelen: "De persoonlijke prijs die ik voor mijn betrokkenheid heb moeten betalen is daarbij het minste probleem. Mijn grootste aarzeling om de organisatie publiekelijk en ondubbelzinnig te veroordelen ligt erin dat ik niet wil erkennen dat de dood van mijn zusje Farzaneh vergeefs is geweest".

Massaslachting.
Haar zusje kwam om het leven bij een aanval van de Volksmuhajedin op het Iraanse regime -ze werd, met honderdduizenden anderen moedwillig de dood ingestuurd in een strijd die, dat wist de leiding, niet te winnen was. Het was een slachting. En nog steeds weet Karimi niet precies hoe haar zusje aan haar eind gekomen is. "De massagraven liggen er nog steeds. Net als de familieleden van de andere slachtoffers zou ik willen dat de doden geïdentificeerd worden en alsnog een fatsoenlijke begrafenis krijgen. Maar het regime wil niet dat het een heilige plek wordt en verbiedt elk onderzoek. Met alles wat ik er in de loop der jaren over te weten ben gekomen, over de misdaad die daar heeft plaatsgevonden, wordt mijn woede alleen maar groter".

Menselijke waardigheid.
Ik heb dit boek in één dag uitgelezen, ademloos. En ervan geleerd dat ook in terroristische organisaties de meest nobele motieven een rol kunnen spelen. Alleen - hoe je daarmee omgaat, en hoe je ze vorm geeft, dat is de vraag. Het doel heiligt de middelen niet. Op het moment dat je menselijke waardigheid uit het oog verliest ga je de boot in, of het nu is bij vrijheidsstrijd of bij het bestrijden van terroristische organisaties.