Milieu is uit, Natuur is in (2)

...Natuur is in.

Eco eco eco!
Nog geen twee jaar geleden buitelden bedrijven over elkaar heen om hun producten aan te prijzen als "eco", al was de associatie met milieu soms ver te zoeken. Maar nu is men dat etiket liever kwijt dan rijk. En dat is niet alleen het geval in Nederland, waar milieuactivist Volkert van de Graaf Pim Fortuijn vermoordde.

calvinistisch
Deels heeft het wellicht te maken met de calvinistische uitstraling van de milieubeweging: je mocht niet vliegen, je moest je glas in de glasbak gooien en je papier in de papierbak, en je moest biologisch eten. Mag niet, moet wel, milieu was niet echt leuk. Een weinig aantrekkelijke boodschap.
Maar ook heeft de milieubeweging haar hand overspeeld, bijvoorbeeld door acties als die over het afzinken van het boorplatform de Brent Spar. Het bleek een pyrrhusoverwinning voor de milieubeweging. Nadat Shell uit arren moede toch maar de Brent Spar had laten demonteren, bleek dat afzinken alsnog de minst milieu-onvriendelijke oplossing zou zijn geweest. De milieubeweging verloor haar geloofwaardigheid.

Inhoudelijk onderuitgehaald
Daarnaast wordt de milieubeweging ook inhoudelijk aangevallen. De Deense statisticus Lomborg schreef een boek, The Sceptical Environmentalist waarin hij het idee onderuit haalde dat de kwaliteit van het milieu achteruit ging. Er is veel discussie over de houdbaarheid van zijn stellingen, maar algemeen genomen wint de overtuiging aan kracht dat er in de geschiedenis van de aarde wel vaker ecologische rampen hebben plaatsgevonden, maar dat de natuur zich toch steeds weer wist te herstellen.
Bedrijven hadden bovendien baat bij het ontkennen van het broeikaseffect en ondersteunden die kritische stroming dan ook met raad en daad. Zo zette de olieindustrie Bush onder druk om Kyoto vooral niet te ratificeren.

En wij zijn veranderd.
En dan over onszelf. Wat waren we optimistisch, toen internet nog alle wereldproblemen leek te kunnen oplossen. De wereld leek bijna af. Alleen het milieu moest nog even schoon en de armoede in de Derde Wereld even opgelost. Maar dat was een fluitje van een cent. Tot 9/11 en de ineenstorting van de beurs. De stemming sloeg om: hoe hadden we het kunnen missen, het multiculturele drama, het terrorisme? Hoe hebben we kunnen denken dat het alleen maar beter zou gaan? Van de weeromstuit vervallen we in het tegendeel. Omdat we al genoeg aan ons hoofd hebben, gaan plaatjes van olifantjes er beter in dan van gifvaten. Milieu is een luxe, ontwikkelingssamenwerking ook. En actie? Blerk!

Safari.
De boodschap van WWF slaat beter aan. Mooie en indrukwekkende beesten verdienen bescherming, zeker als we er nog een keer met de kleinkinderen op safari willen - en dat willen we. En geen sombere verhalen over klimaatverandering en de strijd tegen de industrie, nee hoor! Walvissen redden is leuk en hartstikke makkelijk!
Het glossy Happinez bezingt met Irene von Lippe de spiritualiteit van de woeste Afrikaanse natuur. Elitair? Zeker. De natuur als een soort gebruiksvoorwerp? Ook. Maar foto's van smeltende gletsjers werken niet meer. Voorlopig is het de enige manier waarop nog iets teweeg te brengen valt.
Ook bij hulporganisaties in de ontwikkelingssamenwerking zie je die trend. Het wordt steeds moeilijker om fondsen te werven, maar wat wel werkt is als je mensen die geld storten de gelegenheid geeft direct contact te hebben met 'hun' projectje. Stort je geld voor een ziekenhuisje? Dan kun je direct op internet zien hoe het ermee staat. Tamelijk erg is de trend van de goede-doelen-reizen. Je kunt bijvoorbeeld een reis boeken naar Nicaragua. Daar ga je dan twee weken helpen huizen te bouwen voor de plaatselijke bevolking. Dat die plaatselijke bevolking het zelf in drie dagen doet....vertellen ze er niet bij.
Do Good, Feel Good- liefdadigheid.