Kamer wil ambtenaren horen

Betuwelijn: veel te duur, onnodig, en uniek landschapsschoon vernietigd. (Foto Bas de Meijer)

Een van de aanbevelingen van de Commissie Duivesteijn, die de politieke besluitvorming onderzocht rondom grote projecten als de Betuwelijn en de HSL, was dat de Kamer in een vroeg stadium betrokken zou kunnen worden bij het ontwerpen van zo'n project. Dan zou ze minder de neiging hebben om later nog aanvullende eisen te stellen, zoals extra tunnels enzo.

Waarschijnlijk zitten er nog andere reden achter deze aanbeveling. De hele Kamer heeft maar iets van 300 medewerkers - op de Haagse ministeries lopen er 20.000 rond. Geen wonder dat het parlement een continue informatieachterstand heeft. Met name voor de oppositie is dat het geval: een minister is wel eens geneigd om zijn eigen fractie informeel van meer informatie te voorzien. Parlementsleden zijn dan ook zwaar afhankelijk van informatie die lobbyisten van industrie, maatschappelijke organisaties en actiegroepen aanleveren. Die natuurlijk ook altijd gekleurd is. Er is dan ook wel eens voor gepleit om kamerleden veel meer ondersteuning te geven. Of om de Kamer te laten 'briefen' door ambtenaren, zodat achterliggende beleidsinformatie en beleidsoverwegingen beschikbaar komt aan alle parlementariers.

Duivesteijn pleit niet alleen voor betere informatievoorziening, maar ook voor betrokkenheid van de Kamer bij de vormgeving van beleid. Zalm reageerde gister, in zijn hoedanigheid van vicepremier, op Duivesteijn's voorstel. Hij wil maar op drie momenten bemoeienis van de Kamer: bij het goedkeuren van het voornemen van een project, bij het goedkeuren van de concrete plannen, en bij controle op de uitvoering.
Zalm wil natuurlijk geen pottekijkers. Als reden noemt hij dat ministers maar naar de kamer geroepen zouden kunnen worden omdat hun ambtenaren in het begin nog wel eens van mening kunnen verschillen over wenselijkheid van een project en alternatieven bij de uitvoering. Dat zou verwarring creëren, die ministers dan weer zouden moeten komen herstellen.

Stel je voor dat ambtenaren vinden dat de minister uit politieke overwegingen of om budgettaire redenen niet de meest optimale uitvoering kiest. Dan wil de minister die informatie niet naar de Kamer hebben. Juist bij de Betuwelijn bleek dat ministers cruciale informatie achterhielden. Vooral Netelenbos was daar een ster in.

Ik vind het jammer, dat Zalm zo reageert. Juist als cruciale informatie (via de ambtenaren) wel beschikbaar is, kun je het daar als parlement over hebben. Dan kun je dus een goede afweging maken. Nu blijkt de Betuwelijn vooral een speeltje van lobbyisten geweest te zijn. Dat tien miljard heeft gekost.