Balkenendes Leiderschap - 1

Omdat de trein van Amsterdam naar Utrecht via Naarden -Bussum ging dit weekend, had ik goed de tijd om het NRC te lezen. Jos de Beus schrijft daarin over de daadkracht van dit kabinet en het gebrek aan vertrouwen in de overheid.
De politieke agenda van dit kabinet en de vaart waarmee die wordt uitgevoerd is bewonderenswaardig. Dat staat buiten kijf. De manier waarop is, laten we zeggen, wat minder. Balkenende's belangrijkste ideoloog is de Amerikaanse gemeenschapsdenker Etzioni . Die heeft ook zo zijn gedachten over leiderschap. Dat begrip is na Fortuijn weer in.

Doorbroken taboes.
(Weer een van de na de Tweede Wereldooorlog onstane taboes die nu doorbroken worden. Andere taboes zijn:
* deportaties mogen weer al mag je ze zo niet noemen want dan krijg je ruzie met Verdonk
* suggereren dat ambtenaren ook in hun vrije tijd geen vrijheid van meningsuiting hebben mag weer).

Etzioni over leidersschap
Wat vindt Etzioni dan van modern leiderschap? Leiders moeten hun kansen grijpen als die zich voordoen. Maar als ze op verzet stuiten, dan moeten ze in een megaloog (meerstemmige dialoog) gaan met Het Volk. In Europa kan dat nog, zegt Etzioni; daar staat het vertrouwen in de overheid nog enigszins overeind. In de VS is het dankzij de haatzaaicampagnese van de Republikeinen tegen de overheid, de sfeer al zo vergiftigd dat dat niet meer gaat. Ook in Europa gaat het die richting uit. Het vertrouwen in de overheid neemt af al was het alleen al vanwege de schandalen: Betuwelijn Vuurwerkramp Bouwfraude enzovoort.

Over de schaduw heen springen.
En dan? Dan zou het eens tijd zijn, schrijft de Beus, dat de leden van het kabinet Balkenende-2 eens over hun schaduw heen zouden springen. Als zij werkelijk zo veel willen vragen van de samenleving, waarom dat ook niet van zichzelf? Waarom laat het CDA haar voorrechten op het gebied van bijzonder onderwijs niet eens varen om beter te luisteren naar Hirsi Ali, die de ontluikende cultus van ressentiment en geloofsdwang onder Nederlandse moslims wil bestrijden met een onderwijs- en cultuurpolitiek? Waarom laat de VVD haar ongebreideld marktdenken niet eens los, nu duidelijk is dat het haaienmodel wel goed is voor graaiers maar slecht voor de prestaties? En gezag en mores van ondernemers, maar ook advocaten, journalisten, notarissen, specialisten en andere vrije beroepen alleen maar ondergraaft? Waarom zou je het dan ook nog gaan toepassen op ambtenaren?
En D66 moest zich eens realiseren, aldus De Beus dat de Nederlandse politiek niet worstelt met een kloof tussen burgers en gekozenen, maar met gebrek aan kwaliteit van de bestuurlijke bovenlaag. Een vanzelfsprekende ethiek gebaseerd op het feit dat men actief is voor het publiek belang, is met de ongebreidelde devaluatie van publiek belang en overheid, verdwenen.