Slimme meter: slim voor wie?

Héél af en toe maken mensen zich wel degelijk druk over de voortschrijdenden aantasting van hun privacy. Dat steeds meer databestanden aangelegd worden -de OV-chipkaart, de surfgegevens, de mobiele telefoongegevens, het elektronisch patientendossier-dat gaat meestal zonder protest voorbij. Maar opeens maken mensen zich wél druk om iets. En in dit geval is dat de zogenaamde slimme energiemeter. De energiemeter is zelf niet slim, maar stuurt gegevens over het energieverbruik terug naar de energieleverancier, die ze weer terug kan koppelen aan de klant. Voor het energiebedrijf is het erg handig om die gegevens te hebben: het kan er zijn bedrijfsprocessen op afstemmen. Het voordeel voor de klant is dat je bewust met energie om kunt gaan. De meeste mensen die al zo'n slimme meter hebben, kijken er echter nooit op.

Straf. Volgens een wetsontwerp dat al door de Tweede Kamer is aangenomen, zijn mensen verplicht een 'slimme meter' te accepteren, op straffe (!) van een boete van tienduizenden euro’s en een gevangenisstraf tot zes maanden. Terwijl de economische voordelen van zo'n meter nog steeds onduidelijk zijn, worden burgers wel met een gevangenisstraf bedreigd. Dat lijkt me nu werkelijk met een kanon op een mug schieten. Hier maakt de overheid misbruik van haar macht als wetgever: het belang van de uitrol van een netwerk rechtvaardigt een dergelijk zware straf in het geheel niet. ik heb de indruk dat de overheid dit de laatste jaren vaker doet -gebruik maken van strafrecht om naleving van wetten af te dwingen, terwijl het belang van de wet dat niet rechtvaardigt.

Privacy. Belangrijkste bezwaar is dat het wetsontwerp op enkele punten inbreuk op de privacy-bepalingen van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (artikel 8, lid 1). Slordig dus van Minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven. Het College Bescherming Persoonsgegevens maakte dus brandhout van het wetsontwerp, maar haar bezwaren zijn onvoldoende ondervangen. Het is vooral dit punt waar de actiegroep wijvertrouwenslimmemetersniet zich zorgen over maakt. Want als de meetgegevens in verkeerde handen komen, wordt inbreken gemakkelijk. Het kan handig zijn om te zien dat je op vakantie bent, of dat er elke dinsdag tot en met vrijdag tussen 8 en 6 niemand thuis is.

Dilemma. Het is niet alleen de actiegroep: ook het NRC heeft zich in de persoon van Marc Chavannes inmiddels in de discussie gemengd. Diederik Samson heeft daarop gereageerd. Hij geeft aan dat de meters onmisbaar zijn voor de uitrol van een netwerk voor duurzame energie, waarbij door eigen stroomopwekking (zonnepanelen) ook stroom teruggegeven wordt aan het netwerk. Maar moet daarvoor iedereen een 'slimme meter' hebben? Nee. Dus, zou ik zeggen, laat mensen keuzevrijheid, zoals ook de Consumentenbond bepleit.

Maakbaarheid. Blijft staan dat de Kamer onvoldoende tegemoet komt aan de angsten van mensen, die wat mij betreft gerechtvaardigd zijn. Immers, het oordeel van het CBP weegt zwaar. In het vuur van de strijd om duurzame energie uit te rollen vergeet men wellicht dat het doel de middelen niet heiligt. Het zijn juist deze maakbaarheidsneigingen, die maken dat de burger zich niet begrepen voelt, en die de kloof tussen burger en politiek bewerkstelligen. Ik denk dat de wet toch even terug moet naar zijn maker.
(Vandaag vindt het debat plaats in de Eerste Kamer).

Update: DEN HAAG (ANP) - De nieuwe elektriciteitsmeter wordt niet verplicht aangebracht in de Nederlandse huishoudens. Minister Maria van de Hoeven (Economische Zaken) zag dinsdag in de Eerste Kamer af van de sanctiebepaling, waarmee ze koos voor een vrijwillige invoering.